? (UK), Zweibindiger Halsbock (DE)
Status in NL
Voor 1980: Vrij zeldzaam, vanaf 1980: Uiterst zeldzaam (TEUNISSEN, 2009)
Waarneming.nl: Zeer zeldzaam (december 2021)
Tekst & foto's: R. Geraeds 2022-01/vs1
Herkenning
De Ruitvlek-smalboktor is een kleine (6 tot 10 mm) boktor zonder zijdoorn op het borststuk. Het borststuk is klokvormig en eindigt in een spitse punt. De kop en het borststuk zijn zwart, evenals de poten en sprieten. De dekschilden van de mannetjes zijn oranjebruin met een dunne donkere rand langs de naad tussen de dekschilden. De uiteinden van de dekschilden zijn zwart. De vrouwtjes hebben roodbruine dekschilden met een brede zwarte rand langs de raad tussen de dekschilden, die in het midden ruitvormig verbreed is. De uiteinden van de dekschilden zijn zwart. Het borststuk en de dekschilden zijn bezet met kleine putjes en een lichte, aanliggende beharing.
Gelijkende soorten
Ruitvlek-smalboktorren kunnen verward worden met diverse andere soorten boktorren met een vergelijkbaar kleurpatroon. De soort lijkt sterk op de Tweekleurige smalboktor (Stenurella melanura). De vrouwtjes zijn gemakkelijk herkenbaar aan de zwarte ruitvormige verbreding van de zwarte randen langs de naad van de dekschilden. De mannetjes zijn het beste van elkaar te onderscheiden aan de kleur van het achterlijf, dat bij de Ruitvlek-smalboktor (ook bij de vrouwtjes) rood is en bij de Tweekleurige smalboktor zwart. In het veld is dit overigens slecht, vanuit zijaanzicht zichtbaar. Met dit rode achterlijf onderscheid de soort zich van bijna alle andere boktorsoorten met een vergelijkbaar kleurpatroon (Ingekeepte smalboktor (Pseudovadonia livida), Eiken-bloesemboktor (Cortodera humeralis), Dennensmalboktor (Acmaeops marginatus), Geelpoot-smalboktor (Alosterna tabacicolor), Zwarttip-smalboktor (Paracorymbia fulva), Gewone smalboktor (Stictoleptura rubra), Bloedrode smalboktor (Corymbia sanguinolenta).
Alleen de mannetjes van de eenmalig in Nederland waargenomen Stictoleptura cordigera (ERNST et al., 2010) hebben ook een rood achterlijf. Deze soort heeft ook een zwarte vlek langs de naad van de dekschilden, de zwarte rand langs de naad loopt echter niet door boven deze vlek, in tegenstelling tot bij de Ruitvlek-smalboktor. Daarnaast is Stictoleptura cordigera opvallend groter dan de Ruitvlek-smalboktor.
De Ruitvlek-smalboktor (♀ boven, ♂ onder) heeft een klokvormig borststuk dat eindigt in een spitse punt (1). Het borststuk en de dekschilden zijn bezet met kleine putjes (2) en een lichte beharing. De dekschilden zijn langs de naad zwart (3) en een hebben een zwart uiteinde (4). Bij de vrouwtjes zit halverwege de dekschilden een bredere min of meer ruitvormige vlek (5).
De Ruitvlek-smalboktor (1) heeft een rood achterlijf, in tegenstelling tot de Tweekleurige smalboktor (2) en de meeste andere soorten boktorren met een vergelijkbaar kleurpatroon.
Habitat, waard- en voedselplanten
De Ruitvlek-smalboktor is een warmteminnende soort van open bossen, bosranden, houtsingels en dergelijke. Ze komen zowel in loof- als naaldbos voor. De waardbomen bestaan vooral uit berk (Betula sp.), den (Pinus sp.), eik (Quercus sp.), roos (Rosa sp.), wilg (Salix sp.), iep (Ulmus sp.), Spaanse brem (Spartium junceum) en Vijgenboom (Ficus carica) (KLAUSNITZER et al., 2016b; VITALI, 2018).
De imago’s eten stuifmeel en/of nectar van verschillende soorten schermbloemigen (Apiaceae), Duizendblad (Achillea millefolium), kruisdistel (Eryngium sp.), Wilde liguster (Ligustrum vulgare) en braam (Rubus sp.) (KLAUSNITZER et al., 2016b).
Levenswijze
De larven van de Ruitvlek-smalboktor leven vooral in dode droge takken, kleine stobben, wortels en in de basis van stammen. De verpopping vindt in het voorjaar in het hout plaats. De kevers zijn overdag actief en verblijven veel op bloeiende kruiden en struiken (VITALI, 2018).
Vliegtijd & Methode
Imago’s van de Ruitvlek-smalboktor kunnen vanaf mei tot september worden gevonden (KLAUSNITZER et al., 2016b). De waarnemingen in Nederland komen uit juni en juli (TEUNISSEN, 2009).
J | F | M | A | M | J | J | A | S | O | N | D |
Zicht | Hout/stobben | - |
Bloeiende kruiden en struiken | +++ | |
Klopscherm | - | |
Sleepnet | - | |
Licht | ML/HPL | - |
Blacklight | - | |
Lokstoffen | Feromonen | - |
Overig | ||
Lokale ervaringen
Ervaringen met deze soort in Nederland ontbreken. In Frankrijk is de soort algemeen aangetroffen op bloemen van braam, Kruidvlier (Sambucus ebulus), Peen (Daucus carota), Wilde marjolein (Origanum vulgare), Duizendblad (Achillea millefolium) en Beemdkroon (Knautia arvensis).
Overige informatie
In het verleden is de Ruitvlek-smalboktor regelmatig in Midden-, en Zuid-Limburg en bij Nijmegen waargenomen. Waarnemingen in Drenthe en Utrecht betreft waarschijnlijk versleepte exemplaren. In 1993 is de soort voor zover bekend voor het laatst in Nederland waargenomen, op de Zuid-Limburgse Vrakelberg (TEUNISSEN, 2009). De soort lijkt momenteel in Nederland te zijn uitgestorven.
Bij de vrouwtjes van de Ruitvlek-smalboktor (de twee rechter exemplaren) is de zwarte rand langs de naad van de dekschilden ruitvormig verbreed, in tegenstelling tot bij de vrouwtjes van de Tweekleurige smalboktor (links).
Cerambycidae-Boktorren is powered by Stichting Koekeloere / Copyright © 2024 . Alle rechten voorbehouden / Disclaimer
