Kale borstelboktor - Pogonocherus ovatus (Goezze, 1777)
? (UK), Büschelflecken-Wofelbock (DE)
Status in NL
Voor 1980: Uiterst zeldzaam, vanaf 1980: Afwezig. (Teunissen, 2009)
Waarneming.nl: Zeer zeldzaam
Herkenning
De Kale borstelboktor is een zeer kleine boktor (4-6,5 mm) met een zijdoorn op het borststuk. De voorhelft van de dekschilden is overwegend grijs, de grijze band op de voorhelft van het dekschild bereikt de zijkant. De achterzijde van het dekschild is donker en heeft twee of drie bundeltjes van zwarte borstelharen. Het uiteinde van de dekschilden is afgerond. Halschild en dekschilden met spaarzame en korte beharing. Spriet lang, geringeld met lange haren (ZEEGERS & HEIJERMAN, 2008).
Gelijkende soorten
De soort is moeilijk herkenbaar vanwege de gelijkenis met de andere Pogonocherus soorten. Belangrijke kenmerken bevinden zich aan de randen van het dekschild. De achterrand van de dekschilden is bij de Kale borstelboktor net als de Behaarde (P. decoratus) en de Zwartkruinborstelboktor (P. fasciculatus) afgerond, terwijl deze bij de Gewone en Bonte borstelboktor eindigt in een spitse punt. De Kale borstelboktor lijkt sterk op de Behaarde borstelboktor, maar de dekschilden en het halsschild zijn slechts spaarzaam behaard (ZEEGERS & HEIJERMAN, 2008).
Zwartkruinborstelboktor (A), Behaarde borstelboktor (B), Bonte borstelboktor (C) en Gewone borstelboktor. De achterrand van het dekschild is stomp (A & B & Kale borstelboktor-niet afgebeeld) of spits (B & C). De Bonte borstelboktor (C) heeft een spitse punt aan buiten- en binnenrand, de Gewone borstelboktor heeft alleen een spitse buitenrand.
Het onderscheid tussen de Zwartkruinborstelboktor (A) en de Behaarde borstelboktor (B) is zichtbaar aan de zijkant van de dekschilden. De lichte band over het dekschild reikt bij de Zwartkruinborstelboktor (A) tot aan de rand van het dekschild, bij de Behaarde borstelboktor (B) niet. De zeer zeldzame Kale borstelboktor lijkt sterk op de Behaarde borstelboktor (B), maar is minder sterk behaard.
Habitat, waard- en voedselplanten
De Behaarde borstelboktor komt voor in oude opstanden van de Gewone zilverspar (Abies alba) (TEUNISSEN, 2009). De soort is oligofaag, de broedbomen beperken zich voornamelijk tot Gewone zilverspar, soms fijnspar (Picea sp.) of den (Pinus sp.) (KLAUSNITZER et al., 2016b).
Levenswijze
De larven van de Kale borstelboktorren ontwikkelen zich in zeer dunne afgestorven twijgen en takken met een diameter van 0,4 tot 0,6 cm. De ontwikkeling van ei tot imago duurt ongeveer twee jaar. De overwintering vindt plaats in de poppenwieg (KLAUSNITZER et al., 2016b).
Vliegtijd
Behaarde borstelbokken kunnen worden aangetroffen in de maanden april tot juli en in september-oktober.
Methode
Lokale ervaringen
Geen
Tekst E. van Asseldonk, 2021/05_vs1
Foto's D. Groenendijk & E. van Asseldonk